Những năm gần đây, ở Việt Nam người ta đang săn lùng một loại thảo dược có tên Đông trùng hạ thảo (ĐTHT) vì dược tính rất cao của nó, cho dù giá thành không hề rẻ, có thể tới gần tỉ đồng/kg.
Để giúp người tiêu dùng hiểu đúng về giá trị và công dụng của ĐTHT, KTGĐ đã trao đổi với chuyên gia về lĩnh vực này.
Cái nôi của nguồn dược liệu
Trên những vùng cao nguyên hoang dã và khắc nghiệt của xứ Tây Tạng (Trung Quốc) tồn tại một loại dược thảo quý hiếm mà giá trị của nó còn cao hơn cả vàng có tên là ĐTHT. Vậy sự thật về loài nấm này như thế nào và tác dụng của nó ra sao?
  |
| ĐTHT thảo tươi |
ĐTHT là một loại nấm dược liệu quý, có bản chất là dạng ký sinh của loài nấm thuộc chi Cordyceps trên cơ thể ấu trùng của một số loài bướm. Tên gọi ĐTHT xuất phát từ thực tế vào mùa đông, bào tử nấm thuộc chi Cordyceps xâm nhiễm vào ấu trùng của loài sâu bướm, lúc này nó vẫn ở hình dạng côn trùng nên gọi là “đông trùng”. Sau đó bào tử nấm phát triển bằng cách hấp thu các chất dinh dưỡng có trong cơ thể côn trùng, gây chết vật chủ và mọc lên thành cây nấm (quả thể) vào mùa hạ nên được gọi là “hạ thảo”.
Loại dược thảo quý hiếm này thường được tìm thấy ở các cao nguyên có độ cao cao hơn mặt biển từ 4.000m đến 5.000m, xuất hiện rộng khắp trên ở các châu lục như Á Châu và Úc Châu phổ biến nhất là ở Trung Quốc; đặc biệt có nhiều ở Tứ Xuyên, Thanh Hải, Vân Nam vốn là “cái nôi” của nguồn dược liệu quý hiếm này.
Trong tự nhiên có khoảng 570 loài nấm thuộc chi Cordyceps, trong đó Cordyceps militaris và Cordyceps sinensis (ĐTHT Tây Tạng) là 2 loại nấm có dược chất cao nhất. Sự kết hợp kỳ diệu giữa thực vật và động vật này đem đến cho nấm này hàng trăm dưỡng chất có lợi cho sức khỏe.
Theo chuyên gia về ĐTHT Khương Văn Thuấn (Công ty TNHH Công Nghệ Sinh Học TVT), nếu xét về các loại “thần dược” thì có lẽ ĐTHT là “tiên dược”, bởi dược tính của nó vô cùng phong phú. Đối với đông trùng hạ thảo TVT được nghiên cứu và phát triển từ các quy trình sản xuất của các nước Hàn Quốc, Nhật Bản và Đại học Chiang mai Thái Lan; đồng thời hợp tác và được chuyển giao công nghệ từ Viện Công nghệ Sinh học và môi trường Đại học Nông lâm TP.HCM để sản xuất thành công ĐTHT nhân tạo chủng giống Militaris nguồn gốc Nhật Bản.
Đông trùng hạ thảo TVT được nuôi trồng trong môi trường tối ưu với quy trình được kiểm soát nghiêm ngặt để tạo ra những sản phẩm ĐTHT tốt nhất, với hàm lượng các dược chất Cordycepin, adenosine cao lần lượt đạt 5,75mg/g và 0,18 mg/g. Các sản phẩm đều được đem đi kiểm nghiệm các thành phần dược chất và đảm bảo VSATTP trước khi tới tay người tiêu dùng.
Ở Việt Nam lý do người ta còn dè dặt với dược liệu quý này bởi ĐTHT tự nhiên có giá thành cao lại khó phân biệt thật giả. Hiện nay ở nước ta đã có nhiều nơi nuôi trồng ĐTHT thành công từ chủng giống Cordyceps militaris với giá thành rẻ hơn nhưng vẫn mang được chất quý giống như ĐTHT tự nhiên.
Thành phần
Cordycepin:
– Ức chế tăng trưởng của tế bào ung thư;
– Giúp tăng cường chức năng của hệ thống miễn dịch, sức đề kháng của cơ thể;
– Tăng cường chức năng gan. Kháng lại các yếu tố phóng xạ, chất độc…
Adenosine:
Cải thiện chức năng tim mạch giúp điều hòa lại nhịp tim;
Cải thiện nhanh năng lực cơ bắp và sự dẻo dai;
Chống thiếu dưỡng khí, góp phần quan trọng vào quá trình thúc đẩy giấc ngủ, giúp giấc ngủ sâu và ngon hơn;
Cải thiện chức năng sinh lý, hỗ trợ điều trị vô sinh ở nam và nữ.
Các polysaccharise trong đông trùng hạ thảo
Thúc đẩy chuyển đổi tế bào lympho, tăng huyết thanh LGG và chức năng miễn dịch;
Tăng cường khả năng chịu đựng của cơ thể để ức chế khối u ung thư.
 |
| Bảo quản sản phẩm ĐTHT |
Selen:
Kích thích hệ miễn dịch, tăng sản xuất kháng thể, nâng cao năng lực miễn dịch và chống oxy hóa;
Ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.
D-manitol:
Giúp giãn nở cơ tim và mạch máu não, tăng cường tuần hoàn máu đi khắp cơ thể;
Làm giảm mỡ máu trong mạch, chống xơ vữa động mạch;
Giúp phục hồi các phế nan phổi bị hư cho người bị ung thư phổi, lao phổi hen suyễn…
Chất chống xơ gan, viêm gan…
Công dụng
Giảm huyết áp, bảo vệ hệ tim mạch, tăng oxy giúp ngủ ngon.
Tăng đề kháng, ức chế tế bào ung thư, chống mệt mỏi và lão hóa
Giải độc gan, chống viêm gan, xơ gan
Tăng khả năng hấp thu, tạo cảm giác thèm ăn
Tăng cường sinh lý, hỗ trợ chức năng thận
Cách dùng:
ĐTHT là vị thuốc có thể ăn trực tiếp hoặc pha như trà (nước ấm từ 70-80oC) uống hằng ngày. Ngoài ra chúng ta cũng có thể ngâm rượu uống, hoặc nấu cháo, hầm với bồ câu, gà ác…để hỗ trợ cho sức đề kháng của cơ thể.
 |
| Thu hoạch ĐTHT |
Cần lưu ý rằng ĐTHT tốt cho sức khỏe tuy nhiên không phải ai cũng sử dụng được. Với trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và phụ nữ mang thai không nên sử dụng và cả những người dễ bị kích ứng, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, tốt nhất khi sử dụng nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Có thể thấy ĐTHT mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, ngoài chế độ dinh dưỡng, tập luyện thể thao chúng ta có thể sử dụng nó để có một cơ thể khỏe mạnh và thoải mái nhất.
Cách phân biệt thật – giả:
Trên thị trường thường có 2 loại ĐTHT chính: tự nhiên ở Tây Tạng (Cordyceps Sinesis) và nhân tạo (Cordyceps militaris).
Đối với ĐTHT tự nhiên có thể phân biệt qua 3 cách:
Vị giác: ĐTHT thật có vị nhai như hạt đậu nành, càng nhai càng thơm, trong miệng có mùi giống thịt gà. ĐTHT giả ăn có cảm giác cứng, có vị giống đất sét, khi nhai lâu bị dính răng.
Cảm giác: ĐTHT giả cầm trên tay có cảm giác nặng, mắt, vân và chân không rõ ràng, chỗ cây nấm mọc từ đầu sâu lên giống như vết nối.
Khướu giác: ĐTHT thật có mùi giống nấm rơm và hơi tanh của nấm hương. ĐTHT giả có mùi tanh của cá, mùi nước hoa giả hoặc nguyên liệu hóa học.
Tuy nhiên, ĐTHT Tây Tạng được làm giả ngày càng tinh vi. Vì vậy người tiêu dùng nên tìm đến các cửa hàng uy tín để mua.
Đối với ĐTHT nuôi nhân tạo phân biệt theo màu sắc, vị giác:
Màu sắc: ĐTHT thật có màu cam hơi đậm tự nhiên, dễ mất màu khi tiếp xúc với ánh sáng trực tiếp (kể cả đèn điện). ĐTHT có nguồn gốc từ Trung Quốc có màu cam đậm không tự nhiên và không mất màu khi tiếp xúc với ánh sáng.
Vị giác: ĐTHT thật có vị hơi tanh, mùi giống nấm rơm, khi nhai kỹ sẽ có vị ngọt của nấm. ĐTHT giả thường không có vị hoặc có mùi tanh nhân tạo.
 |
| Nuôi cấy ĐTHT |
